Bodemwarmtepomp

24/01/2025

Myrthe

Wist je dat een bodemwarmtepomp zelfs bij zeer lage buitentemperaturen effectief is? Een bodemwarmtepomp haalt energie uit de grond om je woning te verwarmen, te koelen en van warm water te voorzien. In dit artikel lees je alles over hoe een bodemwarmtepomp werkt, wat het kost en wanneer je wel of juist niet kiest voor een bodemwarmtepomp.

Inhoudsopgave

Wat is een bodemwarmtepomp?

Een bodemwarmtepomp heeft vele benamingen. Hij wordt ook: grondwarmtepomp, bodem-water warmtepomp, aardwarmtepomp of geothermische warmtepomp genoemd.

Dit type warmtepomp is een duurzaam verwarmingssysteem dat gebruikmaakt van energie die in de bodem is opgeslagen. Deze energie wordt omgezet in warmte, die je kunt gebruiken om je huis te verwarmen of warm water te produceren.

Omdat de temperatuur onder de grond relatief constant blijft, is een bodemwarmtepomp een efficiënte en betrouwbare oplossing met een hoog rendement.

Een bodemwarmtepomp is in de meeste gevallen een all electric warmtepomp, wat inhoudt dat het volledig zonder CV-ketel werkt. Het is technisch ook mogelijk om een bodemwarmtepomp te combineren in een hybride systeem

Offertes ontvangen voor de installatie van een bodemwarmtepomp?

Hoe werkt een bodemwarmtepomp?

Een bodemwarmtepomp is een type warmtepomp die werkt door warmte uit de grond te onttrekken via een gesloten of open systeem. Het werkt in principe bijna hetzelfde als andere soorten warmtepompen, maar waar die warmtepompen hun warmte veelal uit de lucht halen, haalt een bodem warmtepomp de energie uit de grond. 

Gesloten systeem

Een bodemwarmtepomp via een gesloten systeem werkt in vier stappen: 

1. Warmte opnemen: De bodemwarmtepomp onttrekt warmte uit de grond via een leidingensysteem. Dit systeem is gevuld met een vloeistof (meestal een mix van water en antivriesmiddel) die warmte uit de bodem opneemt. 
2. Warmte verhogen: De opgenomen warmte wordt naar de warmtepomp geleid. Hier wordt de warmte overgedragen aan een speciaal koelmiddel met een laag kookpunt. Dit koelmiddel verdampt door de warmte en wordt samengeperst door een compressor, waardoor de temperatuur flink stijgt.
3. Warmte afgeven: De verhoogde warmte wordt via een warmtewisselaar afgegeven aan het verwarmingssysteem van je woning, zoals vloerverwarming, radiatoren of een boiler voor warm tapwater.
4. Het proces begint opnieuw: Na de warmteafgifte koelt het koelmiddel af en wordt het weer vloeibaar. Het systeem pompt de vloeistof opnieuw door de leidingen in de grond om nieuwe warmte op te nemen. Dit proces herhaalt zich continu.

Open systeem

Bij een open systeem wordt het grondwater direct gebruikt als warmtebron. Een open systeem pompt grondwater op, onttrekt warmte, en brengt het afgekoelde water terug in de grond. Dit vereist uitgebreide grondwaterstudies, vergunningen, en meer onderhoud. Het wordt meestal toegepast bij grotere gebouwen of industriële projecten. Dit wordt ook wel een water-water warmtepomp genoemd.

Horizontaal en verticaal systeem 

Bij bodemwarmtepompen met een gesloten systeem onderscheiden we daarnaast nog twee soorten leidingensystemen om warmte uit de grond te trekken: een horizontaal en een verticaal systeem. 

Horizontaal systeem

Bij een horizontaal systeem worden leidingen in lussen vlak onder het aardoppervlak (meestal op een diepte van 1 tot 2 meter) gelegd. Deze leidingen nemen warmte uit de bovenste lagen van de grond op.

Dit systeem vereist echter een groot oppervlak en is dus eigenlijk alleen geschikt voor grote percelen. De installatie is wel wat eenvoudiger en dus goedkoper dan een verticaal systeem, maar de werking kan minder efficiënt zijn door meer schommeling in de temperatuur van de grond. 

Verticaal systeem

Bij een verticaal systeem gaan de leidingen zo’n 100 tot 150 meter de grond in. Hierdoor wordt warmte onttrokken uit diepere grondlagen waar de temperatuur meer constant is (meestal 10-12 °C in zomer en winter). Dit systeem heeft minder ruimte nodig, maar de installatie is duurder vanwege de kosten voor grondboringen, er moet een grondonderzoek gedaan worden en er zijn vergunningen nodig. 

Bodemwarmtepomp kosten

De kosten van een bodemwarmtepomp zijn afhankelijk van het type systeem, de grootte van je woning en de benodigde installatie. 

Gemiddeld liggen de totale kosten tussen de €15.000 en €40.000. Hoewel de initiële investering hoog is, is het rendement (en daarmee je energiebesparing) ook hoog ten opzichte van andere warmtepompen. De kosten van een hybride warmtepomp, zijn bijvoorbeeld lager, maar de energiebesparing is ook kleiner. 

Er zijn subsidies beschikbaar om in de kosten van een warmtepomp tegemoet te komen, maar gezien de hoogte van de investering zul je zeker rekening moeten houden met een terugverdientijd van ongeveer 15 tot 20 jaar voor dit type warmtepomp. Lees hier meer over warmtepomp kosten.

Wist je dat… bodemwarmtepompen al sinds de jaren ‘40 worden gebruikt in Zweden? Zweden is pionier op het gebied van duurzame verwarmingstechnologie.

Voordelen van een geothermische warmtepomp

• Duurzaam en milieuvriendelijk: Een grondwarmtepomp gebruikt hernieuwbare energie uit de grond, waardoor je je ecologische voetafdruk verkleint.
• Hoog rendement: een bodemwarmtepomp zorgt voor een hoog en constant rendement omdat de bodemtemperatuur het hele jaar door constant is.
• Koelen in de zomer: Naast verwarmen kan een bodemwarmtepomp ook je huis koelen tijdens warme zomerdagen.
• Langere levensduur: Een goed onderhouden bodemwarmtepomp gaat gemiddeld 20 tot 25 jaar mee, terwijl de grondboringen vaak 50 jaar of langer meegaan.
• Werkt ook bij zeer lage temperaturen: waar andere warmtepompen bij lage temperaturen minder effectief kunnen worden, heeft een bodemwarmtepomp daar geen last van.
• Er is geen buitenunit nodig: omdat de warmte rechtstreeks uit de grond komt in plaats van uit de buitenlucht, dit in tegenstelling tot een een lucht-water warmtepomp of lucht-lucht warmtepomp.

Passieve koeling met een bodemwarmtepomp

Een bodemwarmtepomp biedt niet alleen verwarming, maar kan in de zomer ook passieve koeling leveren. Hierbij wordt koelere grondenergie gebruikt om de temperatuur in je woning te verlagen, zonder dat de compressor van de warmtepomp hoeft te werken. Dit proces verbruikt veel minder energie dan een lucht-lucht warmtepomp (airconditioning), wat gebruik maakt van actief koelen.

Nadelen van een geothermische warmtepomp

• Hoge aanschafkosten: De installatie van een bodemwarmtepomp is duurder dan andere warmtepompen, zoals bijvoorbeeld een lucht-water warmtepomp.
• Vergunningsplicht: Voor het boren in de grond is in veel gevallen een vergunning nodig, wat tijd en extra kosten met zich meebrengt (voor een hybride warmtepomp heb je bijvoorbeeld vaak geen vergunning nodig)
• Ruimte nodig voor installatie: Een grond-water warmtepomp vereist voldoende ruimte voor de grondboringen of het buizensysteem.
• Niet altijd geschikt: Niet elk perceel is geschikt voor een bodemwarmtepomp. Het is belangrijk om vooraf een bodemonderzoek te laten doen.

Wanneer kies je voor een grondwarmtepomp systeem?

Een grondwarmtepomp is een goede keuze als je:

• Beschikt over voldoende ruimte voor grondboringen of een horizontaal leidingsysteem.
• Je woning optimaal wilt verduurzamen en je energierekening structureel wil verlagen.
• Bereid bent te investeren in een systeem met een langere terugverdientijd.
• Een woning hebt met goede isolatie, waardoor het verwarmingssysteem efficiënt kan werken.
• Je woning klaar is voor verwarming met lage temperatuur radiatoren en/of vloerverwarming.

Wist je dat… de bodem waarop jouw huis staat invloed heeft op het rendement van de bodemwarmtepomp? Sommige bodemsoorten kunnen meer of minder warmte opnemen. Daardoor is bijvoorbeeld het rendement bij een zandsteenbodem heel hoog en bij een droge zandbodem lager.

Offerte aanvragen bodemwarmtepomp

Ben je overtuigd van de voordelen van een bodemwarmtepomp? Dan is het tijd om offertes aan te vragen. Door meerdere offertes te vergelijken, krijg je een goed beeld van de kosten en mogelijkheden. Veel installateurs bieden een gratis adviesgesprek aan, waarin ze de geschiktheid van jouw woning beoordelen en een passend voorstel doen.

Veelgestelde vragen